Czy wiesz, że proces recyklingu plastiku rozpoczyna się w Twoim domu? To, czy plastikowe opakowanie po jogurcie czy jednorazowa butelka PET trafi na wysypisko czy do zakładu przetwarzania surowców wtórnych, zależy od wyboru kosza, do którego wrzucisz te przedmioty. Jak wygląda cały proces recyklingu plastiku? Czy może on stanowić odpowiedź na problemy związane z nadmiernym używaniem plastiku jednorazowego, który zanieczyszcza środowisko lądowe i morskie? Przyjrzymy się temu bliżej!
Wyzwanie: Przetwarzanie butelek PET
Jednym z największych wyzwań w recyklingu jest właśnie przetwarzanie jednorazowych butelek PET. Dlaczego stanowią one tak duży problem? Po pierwsze, dlatego że ich produkcja jest nadmierna. Ponadto, składają się w głównej mierze z ropy naftowej i rozkładają się przez setki lat, uwalniając toksyczne substancje do środowiska, które szkodzą zarówno naturze, jak i ludziom.
Przechowywanie tych odpadów jest trudne, ponieważ brakuje odpowiednich miejsc do ich składowania, a specjalistyczne spalarnie odpadów są niewystarczające. Recykling butelek PET stanowi zatem szansę na ograniczenie zanieczyszczeń plastikiem. Jak przebiega ten proces krok po kroku?
Od segregacji do regranulatu – etapy w procesie recyklingu plastiku
Etap 1 – Sortowanie odpadów
Pierwszym i kluczowym etapem recyklingu plastiku jest właściwa segregacja odpadów, a ta głównie leży w rękach konsumentów. Losy plastikowej butelki są zdeterminowane przez to, czy trafi do żółtego kosza na odpadki (lub innego kosza na tworzywa sztuczne). Zawartość tych pojemników trafia do sortowni, gdzie oddziela się surowce nadające się do ponownego przetworzenia.
Etap 2 – Separacja plastiku
Na linii sortowniczej najpierw ręcznie usuwa się elementy, które mogą zakłócić proces recyklingu, takie jak kartony czy szkło. Następnie za pomocą specjalnych sit oddziela się mniejsze elementy (do 8 cm) oraz materiały biodegradowalne, które trafiają do kompostowni. Pozostałe odpady są dalej sortowane na surowce wtórne. Plastik i papier są wydmuchiwane, a metale oraz odpady niewłaściwe do recyklingu kierowane na inną taśmę. Po rozdrobnieniu, te ostatnie mogą być przekształcone w paliwo RDF, używane między innymi w cementowniach.
Kolejny raz przeprowadza się sortowanie papieru i plastiku, podzielonego na frakcje 2D (papier, folia) i 3D (plastik). Z frakcji 3D oddziela się różne rodzaje plastiku, takie jak PET, polistyren czy polipropylen. Poszczególne rodzaje tworzyw, podzielone według kolorów, są sprasowane i związane w belki, które następnie trafiają do zakładów specjalizujących się w recyklingu plastiku.
W tym miejscu butelki są pozbawiane etykiet po otwarciu bel. Następnie przeprowadza się kolejną rundę sortowania plastiku, aby usunąć elementy niewłaściwe pod względem koloru i materiału. W przypadku recyklingu mającego zastosowanie w kontaktach z żywnością, eliminuje się także potencjalnie szkodliwe produkty, takie jak butelki po detergentach czy środkach do naczyń.
Etap 3 – Rozdrabnianie plastiku
Wybrane butelki PET trafiają do kruszarki, gdzie są rozdrabniane na małe, nieregularne kawałki zwane płatkami o średnicy około 1 cm. Rozdrobnienie jest niezbędne, ponieważ mniejsze fragmenty są łatwiejsze do przetwarzania niż całe opakowania. Ponadto, nie wszystkie sortownie i zakłady recyklingowe są wyposażone w linie umożliwiające kompleksowe przetworzenie plastiku od odpadu do regranulatu. Czasem cały proces zachodzi w kilku różnych zakładach, a transport fragmentów tworzywa jest tańszy niż pełnowymiarowych produktów.
Etap 4 – Oczyszczanie, mycie i suszenie plastiku
W specjalnym separatorze z wykorzystaniem podmuchu powietrza usuwa się z płatków plastiku resztki etykiet, pył i zanieczyszczenia. Lżejsze elementy są usuwane przez maszynę, pozostawiając cięższe płatki PET na taśmie. Odpady wstępnie oczyszczone trafiają do procesu mycia, w którym zostają oczyszczone z resztek kleju i innych zabrudzeń.
Jest tu również dokonywana ostateczna segregacja plastiku. Fragmenty, które różnią się gęstością od reszty (np. opadają na dno podczas gdy pozostała część unosi się na powierzchni), są uznawane za nieodpowiednie i usuwane z linii produkcyjnej. Czyste płatki PET są następnie suszone i kierowane do dużych silosów, a stamtąd do wytłaczarek.
Etap 5 – Otrzymywanie regranulatu (rPET)
W wytłaczarkach kawałki odpadów są podgrzewane, co powoduje zmianę stanu skupienia z ciała stałego na ciekły. Powstała masa jest chłodzona i jednocześnie wytłaczana w formie żyły, która jest potem cięta na granulki.
Etap 6 – Kontrola laboratoryjna i nowe życie plastiku
Granulki są poddawane badaniom laboratoryjnym, które oceniają ich jakość oraz czy nadają się do produkcji opakowań kontaktujących się z żywnością (jak np. butelki PET). Po pozytywnych wynikach, regranulat jest przekazywany do konkretnych fabryk, gdzie wykorzystuje się go do wytwarzania nowych produktów. Może stanowić część lub całość nowego wyrobu, na przykład butelki PET, słuchawki, zabawki, śpiwory, plecaki, ubrania czy dywany. Tworzywo z recyklingu może znaleźć zastosowanie w wielu dziedzinach.
Czy recykling rozwiązuje problem plastikowych odpadów?
Po pierwsze – nie zawsze jest to ekonomicznie opłacalne. Faktycznie, tylko 9% plastiku produkowanego na świecie jest poddawane recyklingowi (w Europie proces ten obejmuje jedynie 30% tworzyw sztucznych)[1]. Pozostały plastik trafia na wysypiska, do lasów, mórz i oceanów, szkodząc środowisku naturalnemu.
Po drugie – plastik nie może być recyklingowany w nieskończoność, ponieważ traci na jakości w każdym cyklu życia. Teoretycznie jednorazową butelkę PET można poddać recyklingowi nawet 8 razy (aby stworzyć z niej nową jednorazową butelkę). Później materiał ten jest wykorzystywany do produkcji innych przedmiotów. W praktyce butelki PET rzadko są przetwarzane na nowe butelki, częściej są tworzone z nich tkaniny czy ubrania. W końcu, przetworzone tworzywo, w mniejszym lub większym stopniu, trafia na wysypisko śmieci, gdzie rozkłada się przez setki lat.
Istnieją również wątpliwości co do jakości przetworzonego materiału. To prawda, że tworzywa sztuczne pochodzące z recyklingu są bardziej ekologiczne, ponieważ nie wymagają dodatkowej ropy naftowej. Niemniej jednak, za każdym razem, gdy używamy tych przetworzonych produktów (jak picie z recyklingowanych butelek czy noszenie ubrań z tworzyw sztucznych), mikrocząsteczki plastiku uwalniają się do atmosfery i wód, zanieczyszczając środowisko i potencjalnie szkodząc zdrowiu.
Kluczem do osiągnięcia sukcesu jest zmiana nawyków
Jedynym sensownym rozwiązaniem problemu plastikowych odpadów jest ograniczenie ich produkcji. Popyt generuje podaż, dlatego konsumenci, włącznie z Tobą, mają kluczową rolę w tym procesie. Jeśli zależy ci na środowisku i Twoim zdrowiu, ograniczaj zakupy jednorazowego plastiku. To nie oznacza, że musisz zrezygnować z przyjemności, jak chociażby gazowane napoje. Wystarczy przenieść się na napoje przygotowywane w domu, np. za pomocą naszego ekspresu do bąbelkowej wody, który pozwoli ci cieszyć się świeżymi napojami w zaledwie kilka sekund. Dzięki dołączonej butelce z bezpiecznego tworzywa (bez BPA) będziesz mógł korzystać z jednego naczynia przez wiele lat, eliminując tysiące jednorazowych butelek. Zmieniaj swoje nawyki i dołącz do rewolucji przeciwko jednorazowemu plastikowi!
[1] https://smoglab.pl/czy-recykling-plastiku-ma-sens-rzadza-nim-prawa-rynku-nie-kazdy-plastik-oplaca-sie-przetworzyc-podcast
